منابع آب

عوامل آلوده کننده‌ی آب‌ها

ما انسان‌ها به عنوان یکی از هزاران گونه‌ای که روی زمین زندگی می‌کنند، در طول این سال‌ها مهمان خوبی روی این سیاره نبوده‌ایم. امروزه که با مسائل زیست محیطی زیادی از جمله آب و خشکسالی مواجه هستیم، باید بیشتر به فکر محیط زیست باشیم و کره زمین را برای فرزندان و نسل‌های آینده خود حفظ کنیم. همه ما باید سبک زندگی خود را تغییر دهیم تا اقدامات موثری برای حفاظت از محیط زیست انجام دهیم.

آلودگی منابع آب به انواع آلاینده‌ها به ویژه مواد آلی و شیمیایی به دلیل حلالیت زیاد آب و تماس نزدیک با عوامل محیطی اجتناب ناپذیر است. اگر مواد ناخواسته وارد آب شود و کیفیت آن را به گونه‌‌‌ای تغییر دهد که برای محیط زیست و سلامت انسان مضر باشد، به این موضوع آلودگی آب گفته می‌شود. تاکنون بیش از 2100 نوع آلاینده بالقوه آب شناسایی شده است. این آلاینده‌ها شامل ذرات معلق در هوا، میکروارگانیسم‌ها، مواد ضدعفونی کننده و محصولات جانبی آنها، مواد شیمیایی معدنی، مواد شیمیایی آلی و مواد رادیواکتیو می‌باشد.

ورود فاضلاب‌های خانگی و پسماندهای صنعتی به آب‌ها، ریختن زباله به دریا، تخلیه آلاینده‌های رادیواکتیو و رسوبات جوی (ذرات، ذرات معلق، گازها و موادی که از طریق نزولات جوی به سطح زمین می‌رسند) از منابع اصلی آلودگی هوا هستند. منابع آب کره زمین فاضلاب خانگی یکی از عوامل اصلی آلودگی آب است. بسیاری از فاضلاب‌های خانگی وارد رودخانه‌ها و آب‌های زیرزمینی می‌شوند و برخی از این آلاینده‌ها مانند سموم، مواد شوینده و ذرات پلاستیکی ممکن است نتوانند در فرآیندهای استاندارد تصفیه آب شهری که در سراسر جهان رایج است حذف شوند.

بخش قابل توجه دیگری از این آلودگی از طریق پسماندهای مراکز صنعتی و کودها و سموم کشاورزی وارد آب‌های زیرزمینی، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها می‌شود و بیشتر این مواد برای سلامتی انسان و سایر موجودات زنده بسیار خطرناک است. توسعه شهرنشینی و صنعتی شدن جوامع، افزایش جمعیت و استفاده روزافزون از مواد پلاستیکی در زندگی روزمره موجب افزایش این آلودگی‌های زیست محیطی می‌شود. از طریق استفاده انسان از آفت کش‌ها، کودهای کشاورزی و حشره کش‌ها، این مواد خطرناک نیز از طریق آب وارد زنجیره غذایی انسان و سایر موجودات می‌شود.

اگرچه تعداد آلاینده‌هایی که طعم، بو یا رنگ آن را تغییر می‌دهند کم نیست. اما بسیاری از آنها مانند آلاینده‌های میکروبی، مواد آلی و بسیاری از مواد شیمیایی توسط حواس انسان قابل تشخیص نیستند و مقدار آنها در آب می‌تواند از مقادیر بسیار کم تا غلظت‌هایی که برای انسان خطرناک است متغیر باشد.

بررسی اثرات آلاینده‌ها بر سلامت انسان به ویژه در مورد مواد شیمیایی کار آسانی نیست و اطلاعات مربوط به عوارض جانبی خاص هر ماده از طریق مطالعات اپیدمیولوژیک، تحقیقات بالینی بر روی موارد انسانی موجود و مطالعات بر روی حیوانات آزمایشگاهی به دست می‌آید. . بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، 80 درصد بیماری‌های انسانی از طریق آب منتقل می‌شود و بیش از 3 درصد مرگ و میرها در سراسر جهان به دلیل آب آشامیدنی ناسالم یا بی کیفیت است.

به طور کلی این نوع آلاینده‌ها را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:

1. آلاینده‌هایی که می‌توانند به مقدار بسیار کم یا از طریق تماس کوتاه مدت در انسان ایجاد بیماری کنند، آلاینده حاد نامیده می‌شوند.
2. آلاینده‌هایی که اثرات طولانی مدت خود را به جا می‌گذارند و به آنها آلاینده مزمن می‌گویند. سمومی‌مانند انواع فلزات سنگین موجود در ضایعات مراکز صنعتی از جمله عوامل شناخته شده اصلی مسمومیت‌های حاد و مزمن، کاهش باروری و سرکوب سیستم ایمنی بدن هستند. این بدان معناست که فعال شدن سیستم ایمنی بدن در برابر عوامل بیماری زا و توانایی آن در محافظت از بدن به تدریج کاهش می‌یابد. علت بسیاری از بیماری‌های عفونی مانند وبا، حصبه، اسهال و عفونت‌های مزمن انگلی و همچنین بسیاری از مشکلات پوستی و کلیوی در سراسر جهان ناشی از آلودگی منابع آب انسانی است. از سوی دیگر، آسیب‌هایی که آب‌های آلوده به گیاهان و جانورانی وارد می‌کند که بخشی از زنجیره غذایی انسان هستند، سلامت انسان را نیز تهدید می‌کند.